Fundacja Kreatywnie dla Zdrowia

Szanowni Państwo!
Przed nami V edycja Konferencji, tym razem poświęcona problematyce zdrowia i choroby w kontekście "wellbeing".

Termin Konferencji: 22-23 września 2023 r.
Miejsce Konferencji: Wrocław
Forma: stacjonarna

ORGANIZATORZY KONFERENCJI:
• Fundacja Kreatywnie dla Zdrowia, Wrocław;
• Sekcja Socjologii Zdrowia i Medycyny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego:
• dr hab. n. społ. Małgorzata Synowiec-Piłat
Prezes Fundacji Kreatywnie dla Zdrowia, Wrocław;
Przewodnicząca Zarządu Sekcji Socjologii Zdrowia i Medycyny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego;
Kontakt mailowy: kreatywniedlazdrowia@gmail.com

Opis bieżącej problematyki Konferencji:
Wellbeing, w języku polskim najczęściej określany jako dobrostan, przykuwa uwagę socjologów zdrowia i medycyny w trzech powiązanych aspektach: jako element pojęcia zdrowia, idea stymulująca aktywność aktorów społecznych oraz opis stanu kondycji społeczeństwa.

Zdrowie, w oficjalnej definicji ogłoszonej w 1948 r. przez WHO, to całościowo pojęty wellbeing, z nieodłącznym elementem społecznym, tak samo ważnym jak elementy fizyczne i psychiczne. Stąd w czasie, gdy zagadnienia dotyczące zdrowia uznawane były w nauce za wyłączną domenę medycyny, socjologia mogła pełnoprawnie szukać swojego miejsca w jej obszarze, tworząc nową subdyscyplinę z pogranicza nauk społecznych i medycznych. Z drugiej strony, włączenie dobrostanu społecznego do definicji zdrowia zaabsorbowało uwagę krytycznych nurtów socjologii. Odczytano ten fakt jako wyraz „imperializmu medycznego” i „medykalizacji życia społecznego”, czyli próbę przenoszenia medycznych wartości, ocen i wzorów działania w te obszary praktyki społecznej, które wcześniej nie były łączone ze zdrowiem. Niezależnie od interpretacji, wellbeing włączony w pojęcie zdrowia zwracał uwagę na jego „pozytywne” aspekty, inne niż choroby, dysfunkcje i dolegliwości, które tradycyjnie były przedmiotem medycyny. I chociaż dla teorii socjologii zdrowia ogólnie pojęty dobrostan nie okazał się bardzo płodnym konceptem, to odegrał istotną rolę w budowaniu jej tożsamości.

Aby określić swe miejsce w problematyce zdrowia/dobrostanu socjologowie podjęli się interpretacji tych pojęć, analizując ich „obiektywne” i „subiektywne” aspekty. Pierwszy nurt szedł w kierunku tworzenia „społecznych wskaźników zdrowia”, zbliżając się do koncepcji jakości życia (w wymiarach behawioralnych i materialnych). Drugi, nierzadko redukujący wellbeing do kwestii samopoczucia, zwracał uwagę na jego introspekcyjne aspekty oraz podmiotowość pacjenta, marginalizowaną w praktyce medycznej. Dowartościowywał jego emocje i oceny (w tym samoocenę zdrowia), dążenia, przekonania i wartości, potrzeby w relacjach z profesjami medycznymi oraz sprawczą rolę w procesach kształtowania zdrowia. Te zainteresowania podmiotowością i jakością życia wsparły rozwój idei promocji zdrowia, skupionej nie tyle na indywidualnej odpowiedzialności „zwykłych ludzi” za ryzyko zachorowania, co na licznych społeczno-środowiskowych uwarunkowaniach ich dobrostanu.

Idea wellbeingu, pojmowanego już szerzej niż w klasycznej definicji zdrowia (zawierająca m.in. dobrostan duchowy, mentalny, finansowy) przeniknęła do świadomości społecznej, stymulując osobiste dążenia do samorozwoju, harmonii, spełnienia czy szczęścia. Równolegle rozwija się „przemysł wellbeingu”, oferujący m.in. poradniki i szkolenia, usługi trenerów personalnych, sprzęty i obiekty do rekreacji. Powstają internetowe aplikacje i platformy czuwające nad dobrostanem użytkowników, tworzą się wellbeingowe społeczności online. W zakładach pracy powoływane są specjalne stanowiska („wellbeing officer”), wdrażane są strategie i programy wellbeing, nagradzane są najlepsze praktyki w tym obszarze. Krytyczne nurty socjologii opisują te procesy jako „kult zdrowia” lub „terror dobrego samopoczucia”, gdzie imperatyw ciągłego podnoszenia dobrostanu staje się podstawą ocen moralnych oraz legitymizacją ekspansji „biowładzy”.

Rozwiązania wspierające wellbeing, np. benefity prozdrowotne oferowane w zakładach pracy, trafiają głównie do uprzywilejowanych grup – pracowników dużych i bogatych firm, z dużych ośrodków miejskich, na stanowiskach menedżerskich i umysłowych. Pracownicy fizyczni, gorzej wykształceni, z małych i gorzej prosperujących przedsiębiorstw często pozbawieni są takiego wsparcia. Ci drudzy często też dystansują się wobec idei wellbeingu, rozwijanych w kulturze popularnej.

Polska transformacja systemowa końca XX wieku zapoczątkowała wzrostowy trend wielu wskaźników dobrostanu (m.in. samooceny zdrowia, zadowolenia z życia, długości życia), który w ostatnich latach ulega załamaniu. Epidemia COVID-19, lockdown i kolejne kryzysy (klimatyczny, migracyjny, wojenny, ekonomiczny i in.) ujawniły znaczące niedostatki wellbeingu w różnych grupach społecznych, zwłaszcza w młodszych pokoleniach. Powszechne przemęczenie, deficyty energii życiowej, zaburzenia relacji społecznych, wypalenie zawodowe, nasilony stres, symptomy depresji, zachwiane poczucie bezpieczeństwa materialnego oraz lęki egzystencjalne, w połączeniu z deprywacją dostępu do instytucji ochrony zdrowia, to tylko niektóre korelaty tego załamania.

Zapraszamy do przesyłania propozycji referatów zarówno o charakterze oryginalnym, jak i teoretycznym. Wiodącym tematem jest wellbeing, któremu chcemy poświęcić większą cześć obrad. Jednakże, by nie ograniczać udziału w konferencji Osobom zajmującym się odmienną problematyką badawczą, przewidujemy również sesje poświęcone innym niż wellbeing zagadnieniom z zakresu socjologii zdrowia i medycyny oraz promocji zdrowia.

INFORMACJE ORGANIZACYJNE
W ramach konferencji przewidujemy następujące formy wystąpień naukowych:
• wykłady inauguracyjne, które wygłoszą zaproszeni Naukowcy (30 min.);
• wykłady w sesji plenarnej, które wygłoszą zaproszeni Naukowcy (20 min.);
• referaty w sesjach tematycznych dla Uczestników, których zgłoszenia zostaną zaakceptowane przez Komitet Naukowy (15 min.);
• wystąpienia w panelu dyskusyjnym (opcjonalnie);
• referaty Studentów w Sesjach studenckich (Konkurs prac) (15 min.).

Z wyrazami szacunku i serdecznymi pozdrowieniami
dr Małgorzata Synowiec-Piłat
dr Krzysztof Puchalski
lek. Michał Jędrzejek

ORGANIZATORZY

PATRONAT HONOROWY

PATRONAT MEDIALNY